Tamiang Meulit Ka Bitis

Di hiji walungan aya leuwi nu dieusian ku pirang-pirang lauk. Eta masarakat lauk teh hirup sauyunan. Keuna di paribasa ka cai jadi saleuwi ka darat jadi salebak, tara pahiri-hiri, pagirang-girang tampian. Estu ayeum tengtrem, sepi jempling towong rampog. Ari nu jadi rajana, nyaeta sakadang Lele. Pangna sakadang Lele dibenum jadi raja, alatan taweksa jeung nyaah ka rahayatna. Salian ti eta, sakadang Lele boga hiji senjata sejen, nyaeta patil. Ku hal eta, sakabeh lauk ngarasa gimir mun pareng paamprok jonghok jeung sakadang Lele. Sanajan ku sarerea dipihormat, diajenan, jeung didama-dama, tapi sakadang Lele teu ieuh unggah adat.

Ku hal eta, atuh sakadang Lele beuki dipikanyaah ku rahayatna. Ngan tina sakitu rahayat nagri leuwi nu nyaah jeung hormat ka sakadang Lele, aya hiji lauk nu boga hate julig jeung dengki. Eta lauk teh sakadang Lauk Emas. Pangna sakadang Lauk Emas sirik ka sakadang Lele, bane bae ceuk manehna mah nu paling hade rupa di antara lauk teh nya manehna.

"Sakuduna mah nu jeneng jadi raja teh kula, euy!" ceuk Lauk Emas ka Lauk Sepat dina hiji waktu.

"Naha naon sababna anjeun meni "PD" kitu?" ceuk Lauk Sepat nanya.

"Ih maneh mah teu engeuh. Tingali atuh sisit dewek! Pan sakieu ngagurilapna. Ceuk pikir, lauk mana nu bogaeun sisit paling pantes? Apanan ngan kula sarongan," tembal Lauk Emas semu ngagebes.

"Enya ku kituna mah. Tapi, apanan ari pamingpin mah teu sakadar ditingali tina lahiriahna wungkul, oge kudu dideudeul ku pangaweruh nu masagi," Lauk Sepat embung eleh.

"Dengekeun ku maneh, justru nu kudu diheulakeun lahiriah heula, penampilan heula deuleu. Kanyaho mah nomer dua. Numatak ti ayeuna maneh kudu taluk, kudu ngaku raja ka kula. Ti danget ayeuna, nu jadi raja di ieu Nagri Leuwi nya kula," ceuk Lauk Emas bari nepak dada.

Ketak Lauk Emas kadengeeun ku sakadang Lele. Salaku raja, sakadang Lele kudu geuwat-geuwat ngayakeun tindakan. Sabab, kalakuan Lauk Emas teh geus nyababkeun suhu politik di Nagri Leuwi jadi harengheng. Mun teu gancang diungkulan, bisa-bisa kajadian "perang saudara". Sakadang Lele ngumpulkeun sakabeh rahayatna. Lauk Emas oge ngahaja diogan sina hadir. Pikeun ngarengsekeun ieu pasualan, ceuk pamikir sakadang Lele, euweuh deui jalan kudu dibalikeun deui ka rahayat.

"Hey, sakabeh rahayat kaula, numatak arandika dikumpulkeun teh taya lian, andika kabeh diperedih pikeun nangtukeun raja. Kaula hayang apal, naha andika dek tetep marilih kaula atawa dek milih sakadang Lauk Emas. Pek ayeuna gunakeun hak andika kabeh luyu jeung lelembutan andika!" sakadang Lele biantara muka sawala. "Bisi aya nu dek nanyakeun atawa ngajukeun usul, pek ayeuna!"

Lauk Emas ngacung sarta pokna, "Lah teu kudu dipulah-pilih sagala, geus sidik nu pantes jadi raja mah kaula. Geus puguh kaula nu panggagahna. Bisi maraneh teu percaya, engke dimana aya manusa, ilikan ke sarerea, saha nu baris dipuji ku manehna!"

Ku kaparengan, atuh torojol aya saurang jalma ngalanto ka lebah dinya. Maksud eta jalma laha-loho ka leuwi, dek neangan lauk emas pikeun dieusikeun ka akuariumna.

"Tuh kabeneran aya manusa. Hayu urang deukeutan, ka saha eta manusa bakal muji kana rupa," ceuk Lauk Emas giak naker. Soloyong Lauk Emas ngadeukeutan manusa, tayohna hayang gura-giru dipuji.

Lauk-lauk sejenna, bororaah hayang ngadeukeutan. Maranehna kalah paheula-heula nyumput kana sedong. Sabab maranehna apal pisan, tangtu manusa bakal newak lauk pikeun dibawa balik ka imahna. Nu tangtuna bae ka dituna bakal di goreng, dibeuleum, atawa di pais. Jadi sanajan Lauk Emas gogorowokan nyalukan, euweuh hiji oge nu daek nonghol. Samalah kalah ngaharephep jeung ngadedempes dina panyumputan.

Waktu Lauk Emas ngadeukeutan, teu tatapasini deui geup Lauk Emas dicerek. Teu kudu hese-hese beleke, sasat nyampeurekeun paneunggeul, Lauk Emas diabuskeun kana koja.

"Leuh, timana we milik mah," ceuk eta jalma ngomong sorangan.

Ti harita nagri Leuwi repeh-rapih deui. Sakadang Lele angger dibenum jadi raja ku rahayatna. (*)

Teh Sara (Galura)