Ajag Nangtang Jelema

Usum katiga kawilang panjang, atuh panonpoe oge karasa panas moreret. Jujukutan taya nu jadi, pareang nungtut paraeh.

Di hiji rungkun, peucang ngiuhan bangun nu hoream lunta. Geus teu werateun jigana mah kawantu ti isuk can kararaban dahareun. Awakna begang kari kulit jeung tulang, leumpangna ge geus rarampeolan. Keur uleng mikiran nasibna, teu kanyahoan ti mana jolna ujug-ujug korosak ajag nyampeurkeun bari babaung.

"Ieu geuning hakaneun aing teh," ceuk ajag. "Awas, peucang, maneh ulah boga pikiran lumpat. Ka mana oge moal burung diberik!" pokna deui bari angger babaung.

Sakadang peucang reuwas nataku, tapi gancang mindingan kareuwasna.

"Duh...boro-boro mun bisa lumpat, leumpang oge geus teu kuat. Seug komo anjeun mah kapan mahluk anu pohara gagahna."

Pohara bungahna ajag ngadenge omongan peucang kitu teh. "Ari jeung Si Coreleng?" ceuk Ajag, maksudna hayang ngabandingkeun jeung maung.

"Enya oge kasebutna raja leuweung, kuring mah wani nyekel anjeun...!"

"Maksudna?"

"Enya...lamun tea mah anjeun tarung jeung maung, anjeun nu bakal meunang," tembal peucang.

"Naha? Kapan geus katotol tukang nekukan sapi, munding..."

"Sapi jeung munding ditekukan, da puguh teu boga sihung teu boga kuku. Ari anjeun? Sihung boga, huntu karuat, kuku sareukeut, awak wedel...geus karuhan lumpat mah leceng. Da puguh anjeun mah ditakdirkeun boga awak alus, henteu ngagibleg! Sedeng Si Coreleng mah kapan anjeun ge apal, kalah awak bae nambru ari gawe ngan heuay jeung hees, najan boga sihung ge."

Teu kaampeuh bungahna ajag ngadenge omongan peucang. Terus babaung nembongkeun huntuna nu ranggeteng. Jurungkunung ngangkat dua sukuna nu hareup, nembongkeun kasombonganana.

"Tapi...," omong peucang, ngarandeg. "Aya nu leuwih kuat ti anjeun."

"Hah?! Saha? Sato naon? Pok geura sebutkeun!" tempas ajag, mudigdig ambek.

"Jelema," jawab peucang, leuleuy.

"Baruk jelema...? Jiga kumaha mahluk nu disebut jelema teh? Sabaraha hiji sukuna? Naha sarua kitu boga sihung jeung huntu karuat jiga aing?"

"Henteu...henteu boga sihung. Henteu boga kuku seukeut, malah sukuna oge dua..."

"Hahahaaa...!" ajag seuri ngeunah. "Atuh sakali nekuk oge ngarumpuyuk. Seug komo sukuna dua mah...alah naon kakuatanana," omong ajag, ngejek.

"Enya ku kitu tea mah, tapi jelema mah boga pakarang nu leuwih ampuh ti sihung."

"Naon? Naon pakarangna?"

"Akal...! Jelema mah boga akal!" jawab peucang.

"Naon ari akal teh? Naha leuwih seukeut jeung kuat ti huntu jeung kuku aing? Ayeuna mah montong loba bacot, gancang aing tepungkeun jeung nu ngaran jelema!" omong ajag. Awahing ku ambek ngadenge aya nu leuwih gagah ti dirina, lat bae poho yen manehna teh keur nyanghareupan kadaharan nu girinyih nyatana peucang.

"Hese nerangkeunana akal mah. Ayeuna mah hayu bae urang buktikeun," ceuk peucang.

Peucang kaluar tina rungkun, dituturkeun ku ajag anu teu weleh babaung. Barang tepi ka jalan satapak paragi liliwatan jelema, randeg peucang ngarandeg.

"Tah, di dieu jelema teh sok ngaliwatna. Ayeuna mah hayu urang nyumput di nu suni, urang intip ti kajauhan!" ceuk peucang deui.

Peucang jeung ajag nyarumput, buni naker.

"Mana jelema teh! Aing geus teu sabar hayang nekuk," ceuk ajag nu kakara ge asup kana panyumputan.

Teu kungsi lila rentang-rentang katenjo aya budak leutik leumpang, ngagandong tas, bajuna bodas-beureum, balik sakola jigana mah.

"Itu jelema teh? Ayeuna siah ku aing digabrug," omong ajag bari tibuburanjat rek kaluar tina panyumputan.

"His...! Lain, lain jelema eta mah!" jawab peucang.

"Geuning ituh sukuna dua..." ceuk ajag.

"Lain...lain jelema! Eta mah pijelemaeun. Ke sabar..., sakeudeung deui ge ngurunyung."

Sabot budak leungit tina panenjo peucang jeung ajag, rentang-rentang tembong aki-aki make iteuk.

"Itu meureun, nya?" ceuk ajag awas naker.

"Eta ge lain deuih..." tembal peucang. "Tuh geuning sukuna oge tilu. Lain jelema, lain!"

"Lamun kitu anjeun ngabohong!" tempas ajag.

"Ke...sabar lanan," peucang angger leuleuy.

Teu sawatara lila, ti kajauhan tembong paninggaran, mawa bedil.

"Tuh, lamun itu enya jelema...," omong peucang. "Pek kainyah geura pegat!"

Teu loba omong, gajleng ajag kaluar tina panyumputan muru ka jalan. Ngajega bari babaung di tengah jalan. Barang nenjo aya ajag babaung, paninggaran ngarandeg, rikat ngokangkeun bedilna.

"Aeh, aeh rek narajang siah...!" ceuk paninggaran. Dorrr! Sora bedil minuhan leuweung. Bareng jeung beledagna bedil, ajag ngudupruk, getih ulaweran. Nguk...nguuuk...kusek! Harita keneh ajag paeh. Lantaran jelema mah teu beukieun daging ajag, atuh diantep bae ngajoprak di jalan.

Sanggeus paninggaran indit, kurumuy peucang kaluar tina panyumputanana. Nyampeurkeun.

"Matak oge ulah sombong, asa aing panggagahna," ceuk peucang bari noker bugang ajag ku sukuna. Geus kitu mah leos bae indit. (*)

---

Diropea tina Buku Pamekar Diajar Bahasa Sunda kelas VII, Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat