Suaban Mawa Mamala

Ti sore keneh geus saged. Pakakas lintar disiapkeun sapuratina. Tadi beurang meunang uter jengkol pamere Mang Aep. Deuh moal teu keuna upama dipake nyenggal peuting engke. Teu poho Kang Ojak diharewosan, bada Isa diajak nyungsi saban leuwi.

"Jung...! sing betah di leuwi teh, sakantenan nyandak bantal supados tibra," ceuk indung budak nyungkun, nalika kuring jeung Kang Ojak rek bral miang.

"Rencang kulemna candak tong?" tembal kuring. Orokaya ditampa ku paroman cua, baketut haseum.

"Keukeupan we jurig leuwi!" Kituna teh bari ngajengkat. Kang Ojak teu wani mairan, dalah di imahna oge remen kabandungan kajadian sarupa kitu.

Mimiti turun di Leuwipari, senggal can aya nyorang. Sajam ti harita pindah ka Leuwikopo, eupan can keneh aya nu ngambeuan. Lauk suwung lodan teu aya, kateuing kamarana.

"Pindah ka Leuwibedul Jang, sugan we bedulna nyangut." Kadenge Kang Ojak ti beh ditu, handapeun tangkal waru. Lantaran poek, nu katara ukur sora jeung meletengna tungtung udud.

"Ulah sok suaban atuh Kang, pan ieu teh peuting." Najan enya hate mah mentegeg, tapi ngucap aral mah kuring mikir heula.

"Bongan tuda meni jempling. Di Leuwipari tiis be ku kiciwis, di Leuwikopo kosong, dihakan jurig waru sigana mah!" pokna rada bedas.

"Is...kalah beuki angot Akang mah, hayu ah pindah!"

Di Leuwibedul suwung keneh bae, padahal eupan mah kurang kumaha hade. Caina lumayan kiruh sesa caah, da mangsana usum ngijih. Kapan biasana mah kaayaan sarupa kitu teh ngajurung pisan liarna senggal. Kuring jeung Kang Ojak nagog pagigir-gigir, manco nyanghareupan leuwi, miharep jedudna jeujeur aya nu nyorang.

"Cing...menta lodan pang badagna, mun beunang rek dibawa ka alun-alun!" Sora Kang Ojak handaruan. Ngeuleuweuh ngungkulan seahna cai wahangan meupeuskeun simpena peuting.

"Eeeeh...ari Akang ku keukeuh ngumbar kakeuheul teh. Emut, Kang!" Kuring ngelingan.

"Nyaan aing mah! Sok nyangut nu pangbadagna, digusur ku aing ka alun-alun. Puguh dijieun tontonan, dikarcis sakalian malar aing tereh beunghar."

Kereseeek...kereseeek...! Rungkun eurih luhureun gawir oyag. Gorobas...gobras...! Teu kapireng aya nanaon, tuluy simpe deui.

"Lain hayang bedulna, aing mah hayang laukna...! Sok nu pangbadagna!" Kang Ojak susumbar deui.

Seooot...! Karasa jeujeur melengkung aya nu narik, tapi kuring yakin lain disanggut lauk. Beda, ieu mah euweuh jedudan, sigana Kang Ojak ge ngarasakeun hal anu sarupa. Meh bareng ngenyedkeun jeujeur, ngagulung kenur.

Dina kaayaan remeng-remeng tetempoan teu pati sidik. Tapi bisa dirasakeun tina sora jeung kelemengna beungeut cai wahangan. Nalika leungeun masih pakupis ngagulung kenur. Sora cai anu tadina seah sakuma ilaharna, bet robah ting saleor. Karasa cai leuwi jadi motah. Teu sirikna panon dibelel-belel hayang sidik, sanajan remeng-remeng yakin cai leuwi jadi mulek, tuluy ngubeng siga anu diputerkeun.

Buriaaal...! Ti tengah kubengan, cai anu muter ngaburial, muncugug ngaluhuran. Beuki luhur...beuki luhur..., malah seor sorana beuki atra saperti ngagolakna cai anu ditaheur. Tuluy turun deui, nyingray mancawura ka sabudeureun kubengan cai. Breh kasakseni ku mata buncelik, sanajan remeng-remeng belegbegna katara nyata.

Hiji rupa hulu lauk nyanghareupan kuring duaan, sungutna calangap teu kurang ti sadeupa. Kumisna ting alacir oyag-oyagan, gedena meh sarua jeung jeujeur anu dicekel. Panonna moal kurang ti gedena batok kalapa, herang semu koneng bari gular-giler.

Mireungeuh mahluk sarupa kitu, teu paduli jeujeur dileupaskeun, tuluy malik muru gawir. Kalacat unggah paheula-heula satengah ngorondang, leungeun papuket cacakar neangan pamuntangan. Tibuburanjat satekah polah hayang geura hanjat ka beulah luhur. Anjog katonggoh gancang hudang, meh saber-bereun lumpat.

"Jaaang...tong ninggalkeun...dagoan Akang!" Ret ka handap, Kang Ojak masih roroesan, ret ka beh ditu, di tengah leuwi jirim eta mahluk masih ngajegir. Malah katara ayeuna mah sungutna atok-atokan, siga nu hayang barang hakan.

"Asongkeun leungeun...!" Ceuk kuring bari nangkuban, panon mah tetep manco ka tengah leuwi. Nu atok-atokan tacan keneh nyingkah, kumisna ting arulang siga anteneu radio. Gep...leungeun patarema, kerewek cekelana pageuh pisan karasa embung leupasna. Teu antaparah dibedol sataker tanaga, geus di luhur cekelan leungeung Kang Ojak leupas. Na...ari korepak belenyeng lumpat, teu paduli ka nu nulungan. "Si atah adol teh!" hate ngageremet, bari belesat nuturkeun.

Meh anjog ka Leuwikopo, lumpat teh rada ngendoran. Bitis jeung pingping karasa cangkeul, ambekan asa beak. Antukna ngalungsar patunjang-tunjang. Kacape, kasieun jeung kareuwas tacan leler. Bari mencetan bitis, biwir rek sapok-pokeun.

Korosaaak...korosaaak...! Ret ka lebah sora, Kang Ojak ge malikeun awakna mariksa tonggongeunana. Katara belegbegna tangkal waru, ngajegir di sisi gawir, condong ka wahangan. Mun teu salah, di dinya tadi Kang Ojak ngalapak eupan.

Korosaaak...! Kalayaaang...! Atra pisan katempona, teuing mahluk nanahaon. Ngagayabag teu napak lemah, datang tina dahan waru sing sarwa bodas. Beu... edaasss...geuning nyampeurkeun. Korejat...! Belenyeng lumpat, balik deui nyorang jalan asal. Teu wani nolih katukang sanajan Kang Ojak lumpatna bari jejeritan. Lantaran sora nu sejen milu nuturkeun, nyikikik cicirihilan. Eta meureun anu disebut kunti jurig tangkal waru teh.

Kacape geus teu ditolih, tuluy lumpat naker tanaga, paudag-udag jeung Kang Ojak. Sora nu cicirihilan ngiles teu sakara-kara.

"Eureun heula Jaang...! Eureun heula...!" Reg sakedapan eureun, tuluy dongko bari mencetan bitis jeung pingping. Sugan ku cara kitu kacape bisa ngurangan. Kang Ojak anggur nulak cangkeng, katara renghap ranjug. Untung masih keneh salamet oge, padahal anu disorang jalan satapak luhureun gawir. Ka gigir rembet ku kebon awi, kawung, jeung tutuwuhan leuweung sejenna, dipapaesan rungkun eurih, kaso, jeung kaliandra. Ari handapeun gawirrr.. Har kapan leuwi nu tadi. Tayohna Kang Ojak pikiranana sarua. Meh bareng ngareret ka lebah leuwi. Berekbek...buriaal...buriaal...! Seoorrr...! Cai leuwi siga tadi. Teu nunggu muncugugna, da geus apal nu bakal kajadian satuluyna, Kang Ojak malikeun deui awakna, tapi lumpatna teu kebat.

"Kaditu mah kun...kunti, Jang!" Meh teu kadenge sorana haroshos. Maksud rek lumpat mapay jalan satapak satuluyna. Na ari gorobass...gajleng. Tina rungkun eurih aya nu luncat ngahalangan jalan. Nu kieu mah apal kuring ge, nya bedul tea. Saeutik bedana jeung nu biasa, ieu mah buluna bodas, sihungna panjang melengkung, seuseukeutna manco ka hareup, matana beureum, hurung nandakeun kaceuceub.

Segor...segor..., si bedul nyanggereng. Ke heulaanan kudu disasaak mah. Tapi rek balik deui sieun dipegat kunti, ka lebak nyampak siluman leuwi, ari hareupeun si bedul geus nungguan. Hiji-hijina jalan ukur norobos rembetna kebon. Teu mikir deui kuring jeung Kang Ojak luncat. Tanaga sesa dikerahkeun, lumpat kukurubutan di nu bala. Cucuk, rungga, tikait, tisoledat, titajong, geus teu dirasa. Malah Kang Ojak mah kadenge gedukna neunggar tangkal. Upama ti beurang, tada teuing katara buncunurna. Estuning tunggul dirarud catang dirumpak, nu dipalar salamet tina bahaya.

Teuing sabaraha lila kuring jeung Kang Ojak lumpat, teuing ka beulah mana kuring duaan lumampah. Anjog ka sisi kebon teu sirikna ngorondang, geus taya tangan pangawasa. Rada bungah mimiti manggih tempat datar jeung lega. Teu pati poek teuing deuih. Teu pulah-pilih tempat, brek kuring jeung Kang Ojak diuk. Suku cangegang nyanghunjar lega, awak doyong, sirah tungkul, leungeun ngalupra.

"Tobaaat...!" Bari ngarahuh Kang Ojak ngagubragkeun awakna. Tayohna hayang ngagoler. Dasar mangsa keur katiban sial. Ngeek...! Teu apal timana datangna. Atawa sugan geus aya ti tadina. Awak Kang Ojak ngarumpak anak ucing. Pantes kitu tea mah. Dina kaayaan peuting anu poek, ditambah kacape, kareuwas, jeung kasieun. Jaba awak geus teu puguh rasa, nyeri, peurih, jeung carangkeul. Antukna amarah Kang Ojak kahudang. Meupeus keuyang mahala anak ucing. Ngan sakeupeul, kedewek ditewak, belewer dibalangkeun. Gupraak...! Anak ucing muragna ajeg.

"Kasebelan siah, nyaho aing keur ripuh, mun ngeunah diteureuy buleud ku aing."

Sanajan dina kaayan geus teu daya, Kang Ojak masih keneh mampuh susumbar. Panon anak ucing katara nyorot sakolepat-sakolepat.

"Nyingkah kadituh...! Bisi kaidek deui ku aing, kalah molotot. Awak ngan sakeupeul kumawani peupeuleukeuk." Kang Ojak tutuluyan.

Puriding anak ucing buluna carengkat, awakna melengkung. Matana neuteup seukeut ka Kang Ojak. Lain kalah surti anggur ngarongheap, amarahna beuki naek asa ditangtang. Kojengkang Kang Ojak hudang, laju nyampeurkeun anak ucing anu beuki muriding. Suku Kang Ojak ngangkat, siga Ronaldo rek nyepak bola. Habek...! Nenggel pisan kana awakna.

Kuring anu ti tadi nyerangkeun bati hookeun, wallahu Kang Ojak anu milampahna. Sabab anak ucing anu ditajong teu rongret-rongret. Angger panceg dina tempatna. Loood...loood..., anak ucing awakna ngagedean. Ngajurung kuring jeung Kang Ojak lumpat anu ka sakieu kalina. Tepung sababaraha lengkah, jirim ucing tuluy nyampak hareupeun, lod deui awakna ngagedean, balik deui, megatan deui bari tuluy ngagedean deui. Panganggeusan jirim anak ucing ngajanggelek sagede munding. Ahirna teuing kumaha, lantaran renghap laas tanaga beak, nuturkeun Kang Ojak anu ngagubrag leuwih tiheula, kapiuhan teu walakaya. (*)

---

Yusuf Yuhendi