Si Kabayan Meuleum Lauk

Ku bapana, Si Kabayan dititah masantren di hiji lembur nu rada mencil. Masih keneh tradisonal pasantrenna teh. Sarena di kobong ngampar samak jeung sababaraha urang baturna. Daharna sangu liwet. Ngaliwetna reremenna mah sorangan-sorangan, tapi sakapeung mah babarengan. Mun ngaliwetna dihijikeun sangu liwetna ditamplokeun kana cecempeh nu diamparan daun cau, terus didalahar babarengan.

Deungeun sanguna saaya-aya. Mun tas balik mah teu hese, dan dibekelan ku kolotna, aya surundeng, kere lauk, jeung sajabana. Mun teu boga deungeun sangu, Si Kabayan sok nyair di solokan leutik nu teu jauh di kobongna sakalian bari neangan suluh keur ngaliwet, kawantu jaman baheula mah teu usum minyak tanah atawa LPG. Mun nyair, sakapeung teu beubeunangan, sakapeung mah meunang berenyit, lele, hurang, belut, jeung lauk nu palid ti balong.

Hiji mangsa, waktu isuk-isuk nyair di solokan, Si kabayan meunang anak lauk emas sagede indung leungeun dua siki. Atuh atoheun pisan. Laukna diteundeun buni pisan, bisi dihakan ucing. Si Kabayan ngaliwet, sanggeus asak teu terus meuleum lauk.

"Moal waka dibeuleum bisi babaturan menta, engke uing moal kabagean," ceuk hatena. Atuh baturna dalahar, Si Kabayan mah kalah ka kekedengan.

"Can hayang dahar, teu ngarareunah awak," pokna waktu ditanya ku babaturanana.

Rengse dalahar babaturanana kalaluar ti kobong rek arulin, Si Kabayan hudang, terus muru hawu. Ngan seuneuna geus pareum, geus euweuh ruhayan, malah hareupeun hawuna diheesan ucing. Ku Si kabayan ucingna digebah, tuluy mirun seuneu, suluhna tapas. Sanggeus tapasna ruhay, anak lauk emas dibeuleum. Bari ngadagoan beuleum lauk asak, Si Kabayan ngala cengek ti pipir kobong, direndos make uyah dina coet.

Geus kitu, ngeduk liwet tina kastrol, diwadahan kana piring seng. Si Kabayan muru hawu, leungeun katuhuna nanggeuy piring seng, leungeun kencana nyekel coet. Barang diteang, tapasna geus pareum kawantu tapasna ngan hiji, malah geus ampir jadi lebu. Atuh beuleum laukna teh kurumuy, hideung jeung pinuh lebu, geus teu mangrupa lauk. Ku Si Kabayan dikorehan. Kacida pisan heraneunana, sabab beuleum laukna teh aya tilu.

"Ti mana hiji deui? Tadi mah meuleumna ngan dua. Babaturan pohoeun kitu? Ah, milik mah timana wae," ceuk Si kabayan dina hatena.

Si Kabayan nyait beuluem anak lauk emas hiji, diasaan. Enya lauk. Lauk nu hiji beak, Si Kabayan nyait deui lauk nu hiji deui. Diasaan heula, bener lauk. Si Kabayan nuluykeun deui dahar sangu liwetna, mani ngalimed. Ku sabab lapar keneh, Si Kabayan nyiuk deui sangu, terus nyait beuleum lauk nu katilu. Waktu diasaan, Si kabyan nyengir sabab rasana haseum jeung bau. "Ucing bangkawarah," pokna gegelendeng, leos ka cai, kekemuna leuwih ti sapuluh kali. (*)