Dalem Boncel (Bagian 8)

Ayeuna Dalem Boncel sering huleng jentul nyalira. Kajadian ngahina jeung ngusir ibu ramana teu leungit-leungit tina emutanana. Jerit ibuna waktu ditejeh ku anjeunna, ngahieng bae dina cepilna. Ibuna anu mikaasih, anu datang ti jauhna kulantaran sono ka anjeunna, ku anjeunna lain diceungceurikan jeung dirangkul, malah dihina jeung diusir. Dalem Boncel humandeuar, "Cilaka diri, doraka. Ku naon diri era ngaku ibu ka anjeunna? Ibu nu nyusuan diri. Ku naon?"

Hawar-hawar sora tikukur di jauhna di pasir tonggoheun kabupaten, ngelak bae. "Tikukur, guk, guk! Tikukur, guk, guk!" Tapi kakupingna ku Dalem Boncel harita mah, "Kaduhung, aduh, aduh! Kaduhung, aduh, aduh!"

Ras Dalem Boncel jaman keur budakna di Kandangwesi. Unggal peuting memeh sare, ibuna sok ngadongeng heula. Dongeng raja-raja, atawa dongeng sasatoan nu bisa ngomong cara manusa.

Anjeunna kakara bisa sare, mun dongeng ibuna geus tamat. Malah sakapeung mah anjeunna sok sare dina lahunan ibuna, samemeh dongeng tamat.

Dina hiji peuting, ibuna nyaritakeun dongeng Nini jeung Kuya. Ceuk ibuna:

"Jaman baheula, aya hiji nini-nini. Eta nini-nini teh miskin pisan, dahar sore henteu isuk. Manehna hirup sorangan, salaki jeung baraya-barayana geus teu aya kabeh. Sedengkeun anak teu boga pisan. Cicingna di poporogok sisi susukan. Gawena sapopoe ngala haremis di susukan tea, jualeun ka pasar atawa ka tatangga-tatanggana, ladangna keur meuli sangu. Mun manehna gering nepi ka teu bisa ngala haremis, poe eta nya ngongkrong, henteu dahar.

"Karunya, nya Ma!" ceuk Jang Boncel.

"Dina hiji poe," ceuk ibuna neruskeun dongengna. "Waktu keur ngala haremis saperti biasa, nini-nini teh meunang anak kuya sagede jengkol. Si Nini teh pohara kageteunana. Sabab eta anak kuya teh bisa nyarita sapeti jelema. Omongna, "Ni, kuring ulah dipaehan, nya. Engke mun kuring geus gede, kuring rek mulang tarima kana kasaean Nini."

"Hade, Nak. Maneh ku Nini moal dipaehan!"

Si Nini nyaaheun pisan ka anak kuya teh, dipiara, dihade-hade diwadahan dina jajambaran. Cai jeung parabna unggal poe diganti.

Beuki lila kuya teh beuki gede...

Barang geus sagede batok, kuya teh ngomong ka Si Nini nu harita rek ka pasar ngajual haremis. "Nini, engke mun haremis geus payu, kuring pangmeulikeun bibit waluh. Kuring hayang melak."

"Hade, Nak!" jawab Si Nini. Datang ti pasar Si Nini mikeun siki waluh sabungkus ka kuya tea. Kuya pohara atoheunana. Isukna, eta siki waluh teh ku Si Nini - titah kuya - diawurkeun di tegalan. Kabeneran waktu harita teh musim ngijih. Tina sabungkus siki waluh teh, ngan sasiki nu jadi mah. Jadina pohara montokna. Beuki lila beuki gede, tuluy kembangan, tuluy buahna. Buahna oge ngan sasiki. Geus sare, Jang?" ceuk Ma Boncel nanya ka anakna.

"Tacan, teruskeun, Ma!" jawab Si Boncel.

"Waluh nu sasiki teh beuki lila beuki gede. Beuki gede beuki kolot. Warnana tina hejo geus robah jadi koneng kacoklat-coklatan.

Dina hiji peuting, waktu Si Nini eukeur ngeunah-ngeunah nyeupah, ujug-ujug manehna ngadenge kuya nyarita sorangan. Pokna, "Nun Moyang, abdi hoyong mulang tarima ka Si Nini nu tos miara jeung miasih ka abdi. Mugi Moyang maparin pituduh!"

Isuk-isuk pisan kuya teh geus ngahudangkeun Si Nini. Tuluy diajakan ka tegalan ngala waluh nu sasiki tea. "Ala waluh teh, Nin. Tuluy bantingkeun sing tarik!" ceuk kuya sadatangna ka kebon.

"Ku naon kudu dibantingkeun, Nak?" ceuk Si Nini heraneun.

"Kitu pituduh moyang, Nin."

Waluh teh ku Si Nini diala, tuluy dibantingkeun satakerna. Ajaib waluh teh jadi gedong agreng, lengkep jeung eusina. Salian ti eta di jerona aya peti-peti nu eusina emas jeung perak.

Si Nini colohok heraneun.

Ceuk kuya, "Nin, eta gedong jeung eusina, kabeh milik Nini. Ti poe ieu Nini teu kudu ngala haremis deui. Nini meunang senang-senang terus!"

"Nepi ka maotna Si Nini henteu kakurangan sandang pangan. Geura reup, Jang! Dongengna geus tamat!" ceuk Ma Boncel ka anakna.

Bari murubut cipanon, Dalem Boncel ngagerendeng, "Manehna ukur kuya, sato ngarayap, tapi hatena pohara mulyana. Ari aing manusa jeung bupati deuih. Lain bae henteu mulang tarima, tapi malah ngahina jeung ngusir indung bapa anu mikaasih aing ti leuleutik. Ya Alloh mugi abdi dipaparin kasempetan kanggo ngalebur dosa!"

Sambungan ti Bagian 7

Nyambung ka Bagian 9

---

Ki Umbara