Caah

Neuteup cai kiruh nu umpal-umpalan luareun jandela, aya nu nyereset kana hate. Si Bungsu naplok dina tangkeupan, teu kecet-kecet. Tina ketug jajantungna nu kerep, kuring bisa ngarampa rasa sieun nu pohara. Rasa sieun nu sarua nyaliara dina dada sorangan.

Cai ukur satengah meteran deui tina tungtung lisplang imah kuring umpak handap. Untung imah teh dua umpak. Da memang di komplek kuring mah, bubuhan kasebutna komplek elit, imah teh meh kabeh dua umpak. Ngan da nyieun dua umpak soteh lain keur tatahar bisi kacaahan, ieu mah ukur keur kamegahan, keur gengsi, keur prestiseu. Palias, teu nyangka saelas bakal kakeueum ku caah. Najan caah datang unggal taun, da biasana ge nu kakeueum teh padumukan kumuh jeung kampung-kampung masarakat kelas biasa, lain kelas elit model perumahan kuring.

Pamajikan ngaringkuk dina sofa bari ngeukeuweuk leungeun Si Cikal. Beungeutna sepa, baluas keneh jigana. Ti barang beunta, asa can aya nu kungsi nyaloara. Iwal jerit Si Cikal isuk-isuk basa muka hordeng, basa nempo cai geus meh sahibas kenteng. Dituturkeun ku dengekna Si Bungsu, nu reuwas ngadenge lanceukna ngajerit. Kuring luncat ngarontok Si Bungsu tuluy ditangkeup, ari indungna muru Si Cikal nu keur burial buncelik dina jandela.

Najan geus nyaho Jakarta keur babanjiran, tapi ari ngabade imah rek kakeueum mah nya eta teu kungsi. Kamari sore, kuring ditelepon ku pamajikan, kudu geuwat balik, lantaran perumahan geus kakeueum samumuncangan. Ukur samumuncangan. Ceuk pikir teh moal ge katutuluyan. Tadina mah bubar kantor teh rek tuluy ka kafe, saperti biasa, ngareureuhkeun kacape balas sapopoe nyanghareupan pagawean. Sok jangjian jeung babaturan bisnis. Paling sore nepi ka jam sawelas di kafe langganan teh. Lumayan sok loba transaksi, ti mimiti urusan bisnis nepi ka esek-esek. Datang ka imah biasana jam dua welas. Pamajikan jeung barudak sok geus talibra, nya sok tuluy we milu tibra.

Isuk-isuk mun hudang, barudak geus ka sarakola, pamajikan geus indit ka kantorna make mobil sorangan. Nu aya teh Bi Isah, rencang bawa ti lembur pamajikan, jeung Si Udin, alona Bi Isah. Ari pagaweanana mah supir Si Udin teh, supir barudak. Da kuring jeung pamajikan mah resep nyetir sorangan. Ngan selang-selang tina nganteur barudak manehna sok ngurus taman di pakarangan jeung pipir imah, nu lumayan lega keur ukuran Jakarta mah. Atuh jeung anak pamajikan teh kuring mah langka tepung keur nyaring, sok komo ngobrol mah, iwal dina telepon. Eta ge poe Minggu pamajikan sok di imah. Ngan kuringna nu langka aya. Mindeng dines ka luar kota, dines nu diteteangan tea.

Ari kamari sore, pamajikan mani kring deui kring deui nelepon. Ulah balik peuting cenah, keueung di imah. Bi Isah jeung Si Udin tadi isuk mulang heula ka lembur. Teuing naon alesanana. Keueung sugan nempo berita caah nu terus-terusan ngalegaan ngeueum Jakarta.

Kapaksa mulang. Bari jeung rada jengkel ka pamajikan basa nempo cai ukur ngerelek. Cai ngaliwat pantesna mah, lain caah. Piraku perumahan elit di wewengkon elit bisa kacaahan? Asa teu ararasup akal.

Kilang kitu, basa pamajikan mindahkeun kompor gas, kulkas nu pinuh ku dahareun meunang manehna beurang balanja, jeung sawareh parabot dapur ka umpak dua, kuring ge milu mantuan. Si Cikal nu geus kelas 6 SD, sina beberes pangsarean, da sare ge urang pindah wae ka kamar luhur cenah. Ari kamar Si Cikal onaman da tadina ge geus di luhur. Parabot elektronik ge dipindah-pindahkeun. Capena nataku. Nepi ka kuring kutuk gendeng, malah pamajikan ge dipoyokan dasar phobia, cekeng teh. Jengkel tuda. Jengkel ka pamajikan nu ngadadak teu rasional jeung jengkel ka Si Udin nu mulang. Da mun seug aya manehna mah piraku kuring kudu bobolokot kesang ngunjalan barang.

Dur Magrib, lain solat, dug sek sare. Poho teu mandi-mandi acan. Tengah peuting lilir, kadenge hujan ngagebret. Pamajikan ngarengkol gigireun, ngarengkolan Si Bungsu nu biasana sok sare jeung Bi Isah. Si Cikal ge milu sare di kamar kuring, ngarengkol dina sofa di juru kamar. Kuring ukur gogodeg. Beu! Bener-bener kasieunanana teh.

Ari isuk-isuk nyaring, kahudangkeun ku jerit Si cikal jeung dengek si bungsu. Geus kieu kaayaanana. Can aya nu wani ingkah ti kamar. Kabayang, kumaha kaayaan imah di umpak handap, pasti geus kakeueum ku cai.

Aya kana satengah jamna ngahuleng paheneng-heneng. Taya nu lemek. Sora dulugdugdagna jajantung ge asa atra, mirig gumuruhna sora cai luareun jandela.

"Mah, lapar...!" sora Si Bungsu meupeuskeun kasimpe kamar. Manehna ngulisik dina tangkeupan.

Indungna ngareret, tapi jiga nu linglung. Kalah melong kosong ka kuring duaan.

"Mah, Si Ade lapareun," cekeng teh alon, neger-neger hate.

"Kah? Oh, enya, lapar. Kumaha atuh nya?" cenah kalah malik nanya.

"Haaar...nya ngadamel emameun atuh!" kuring rada keuheul.

"Ari Papah jiga nu linglung, pan dapurna ge kakeueum cai, kumaha...?"

"Pan kompor sareng kulkas tos dialihkeun ka luhur," kuring ngingetan.

"Astagfirullah, na aya ku poho. Ke nya Cu, Mamah bade ngadamel heula emameun." Pamajikan nguniang cengkat. Si Cikal masih pageuh muntangan.

"Sot heula atuh, Mamah bade ngadamel sarapan," cenah bari ngusapan sirah Si Cikal.

Bari jeung teu ngomong sakemek, Si Cikal milu cengkat. Tuluy ngingintil bujur indungna ka luar ti kamar. Ditinggalkeun duaan jeung si Bungsu nu ngarenghik wae, asa teu puguh. Tungtungna kuring ge nuturkeun ka luar.

Lulurung antara kamar kuring jeung Si cikal, geus disulap jadi dapur. Mani darukdek pinuh ku parabot. Untung tengah imahna mah rada lega, jadi teu darukdek teuing najan pinuh ku paparabotan meunang mindahkeun kamari ge. Bari angger nanangkeup Si Bungsu, kuring diuk dina korsi panjang nu nyanghareup ka palebah dapur tea. Sidik pisan pamajikan cakah-cikih nyieun sarapan. Si Cikal nu geus rada leler baluasna dibere tugas pulang anting nyokotan bahan pasakkeun tina kulkas.

Teu kungsi lila, dahareun geus ngajagrag dina meja pendek hareupeun. Roti bakar, dieusian ceplok endog, make sayuran jeung mayones. Mani seungit ngahudang lapar. Nginumna cai jeruk panas. Ditambahan weh ku goreng sosis sapiring leutik. Teu loba carita, opatan ngariung ngosongkeun eusi piring. Barudak geus pulih deui tina kareuwasna, da dalaharna teh kaciri rewog. Ari kuring jeung pamajikan mah sarua caman-cemenna, meusmeus silih pelong, silih simbeuhkeun kabingung.

Beres dahar Si Bungsu ngarenghik hayang nongton televisi. Boro-boro bisa nyetel televisi, puguh listrik pareum. Tungtungna dibawa ulin rorobotan ku lanceukna. Pamajikan sabada ngumbahan wadah, tuluy ngahintul dina korsi hareupeun.

"Kira-kirana cai cukup kitu?" kuring ngamimitian muka carita.

"Duka, cukup sugan da urang mah torenna ageung," tembalna siga teu purun.

"Lilin, senter, aya? Eh, urang mah da gaduh lampu darurat tea, nya? Pinuh keneh teu batuna?"

"Lilin seueur aya dua pak. Senter batuna weuteuh. Lampu darurat sigana pinuh da can kantos dianggo. Ngan, sabaraha lami urang bakal kieu?" sorana rada ngarahuh.

Teu ieuh ditembal, puguh kuring ge sarua tagiwur, sieun caah saendeng-endeng. Meureun kuring sakulawarga paeh langlayeuseun, taya nu geusan nulungan. Mikir ka dinya, teu karasa ngabirigidig. Ras ka Rani, sekertaris kuring, nu pasti ayeuna teh keur di kantor. Sugan bisa nulungan. Geuwat cengkat.

"Ka mana?" pamajikan siga nu sieun ditinggalkeun.

"Nyandak HP di kamar. Urang ngontak Rani, sugan bisa nulungan."

"Keun ku abdi," manehna miheulaan cengkat, gidig ka kamar. Barudak nu keur anteng ngalalieuk, tuluy tingjarerit mamah-mamahan. Kuring luncat muru budak, kitu deui pamajikan. Reuwas bisi kumaha onam.

"Ulah ditinggalkeun," Si Bungsu eueuriheun.

"Moal, Cu, moal ditinggalkeun. Hayu sareng Mamah!" Indungna nangkeup budak bari diusapan sirahna. Sanggeus ditangkeup mah budak teh repeh.

Tungtungna mah leut sarerea ka kamar, da kabeh embung aya nu tinggaleun. Ceg kana HP. Ditempo teh batrena sagurat deui. Leuh, poho kamari sore teu dicas. Tadina mah rek nelepon, ngan nempo batrena, rada ngarempod. Ret ka pamajikan, singhoreng manehna keur sibuk nelepon make HP-na.

"Mah, kade batrena tong diolok-olok," kuring ngingetan. Pamajikan katembong unggeuk, tapi angger we bari nyorocos kana telepon. Bari ngabeubeutkeun bujur kana kasur, kuring mimiti nulis SMS ka Rani. Heuleut samenit, Rani langsung nelepon ti kantor. Hariweusweus nanyakeun kumaha kaayaan kuring nu sabenerna, di kantor kudu kumaha, jeung rea-rea deui. Dasar nu cerewed, nanya teh teu make titik koma. Hese rek motongna.

"Heup! Heup! Ieu batrena saeutik deui. Heup! Halow...halow...!" ditempo HP teh geus pareum. Wassalam, batrena beak. Direret pamajikan masih keneh ngabuih dina telepon. Geuwat disampeurkeun.

"Mah, tos atuh...!"

"Kin sakedap, Fika naroskeun hanca damel kamari, bade diteraskeun ku...halow...halow...!"

Kuring langsung lungse basa nempo HP pamajikan ge pareum. Jigana sarua kamari teu dicas. Sarua poho, bakating ku riweuh.

"Aduh, na aya hilap, ti kamari can dicas," cenah bari kokoreh kana laci meja neangan casan. Teu ieuh diharu-haru, dipelong we bakat ku jengkel. Manehna nyecebkeun casan kana saklar.

"Geuning teu hurung?" cenah bari kerung. "Astagfirullah, ari banjir mah meureun listrik pareum? Ya Allah, kumaha...?" Manehna neuteup ka kuring. Barang disampakkeun ulat teu riuk-riuk, manehna ge meubeutkeun bujur kana korsi hiasna. Ngarahuh semu kaduhung. Atuh huleng deui sarerea mikiran kabingung. Di luar seahna cai asa beuki tarik bae. Tapi taya saurang ge nu wani nyampeurkeun jandela.

Si Bungsu mimiti ngarenghik deui. Biasa wayah kieu teh geus anteng di play group, ayeuna mococo keneh di kamar. Puguh ku kuring ge karasana matak kaluman. Ret kana tas kantor. Inget aya laptop. Geuwat dikaluarkeun. Lumayan keur ngabebenjokeun Si Bungsu bisa maen game. Tiluan ngariung laptop. Pamajikan mah ngahuleng keneh bari nangkeup tuur luhur kasur. Asa watir nempona. Tadi mah basa ngobrolkeun pagawean jeung babaturanana, romanna rada cahayaan. Jalma tukang gawe, teu resep cicing, kari-kari ayeuna dunyana diwatesanan ku tembok heureut. Teu ieuh diganggu, keun sina pulih heula pangacianana, sina sadar sapinuhna kana kaayaan nu keur karandapan.

"Teh, mending bantuan Mamah masak yu!" teu kanyahoan manehna geus ngajengjen gigireun.

"Masak naon?" Si Cikal jiga nu wegah. Atuda iraha teuing Si Cikal diajar masak, sagala kumaha pembantu. Tapi maksud pamajikan kaharti, neangan kagiatan keur ngeusian waktu.

"Naon we, kanggo emam siang. Urang ngalodeh, ngagoreng tempe, naon we nu aya na kulkas. Da sayuran mah jigana moal kiat lami. Yu, baturan Mamah, resep geura," manehna imut manis, tapi karasa dipaksakeunana.

Bari jeung semu wegah nakeran, Si Cikal cengkat nuturkeun indungna ka dapur. Teu lila kadenge uplek duaan. Sora Si Cikal nu galecok sagala ditanyakeun ka indungna atra pisan ka jero kamar. Sora indungna mah ukur sakapeung-kapeungeun.

Basa nempo batre laptop dua garis deui, kuring mimiti keueung deui. Mun batrena beak, geus kacipta hiburan nu ngan hiji-hijina deui teh bakal musna pisan.

"De, urang ngiring masak yu sareng Mamah sareng Teteh!"

Untung budak mani haget ngahayukeunana teh. Tungtungna recok sarerea di dapur. Lila-lila sarerea jiga nu poho kana kaayaan sabenerna. Ribut heureuy gogonjakan. Kuring jeung pamajikan mani cirambay nyeungseurikeun polah Si Bungsu. Teu sangka budak teh geus loba pisan kamonesanana, padahal can jejeg tilu taun. Saumur boga Si Bungsu, asa kakara ayeuna kuring bisa nanggap paripolahna bareng jeung pamajikan. Aya nu nodel kana mamaras rasa. Duka rasa naon. Ngan nu sidik kuring ujug-ujug ngarasa aheng kabina-bina nempo budak nembongkeun momonesna, nempo Si Cikal ngaheureuyan adina, nempo pamajikan cakah-cikih masak, kuring asa aya di alam mana boa. Alam nu salila ieu leungit tina kahirupan kuring, ayeuna ngadadak narembongan deui.

Nempo pamajikan jongjon ngeureutan sayur lodeheun, sayur karesep kuring, asa inget deui ka usum papanganten. Baheula manehna can boga gawe, can jadi desainer sohor jiga ayeuna nu sapopoena gulet jeung artis atawa istri pajabat. Atuh kuring can jadi menejer di pausahaan gede deuih. Can loba gaul jeung kalangan pangusaha, can kakolomkeun kana eksekutip muda. Can wawuh kana kafe, bar, diskotik, atawa vila-vila di puncak nu dieusian ku mojang-mojang rancunit. Hirup basajan dina talaga kabagjaan, nganyam sagala impian babarengan. Enya baheula, teuing jaman mana, mun isuk-isuk manehna riweuh di dapur nyadiakeun sarapan memeh kuring indit gawe. Tuluy ngeluk nyemir sapatu bari ngadagoan kuring reres mandi. Pasosore balik gawe, manehna geus siap mapag ku imut bari mukakeun turub meja nu pinuh ku asakan beunangna. Manehna cakah-cikih nyokot cai herang, tuluy ngeusian alas kuring ku sangu haneut anu pulen, beunangna. Tuluy diuk maturan kuring ngahuap, bari ngabandungan sakur omongan nu kaluar tina sungut kuring. Paromanna teu weleh manis kareueut, panonna teu weleh hurung cahayaan. Mun poe minggu, kuring sok ngahaja mantuan manehna cakah-cikih di dapur. Masak dibarung ku otel. Karasa pisan nimatna ngahuap babarengan ladang bobolokot duaan. Beurang peuting hate kuring teu weleh kebek kabagja. Nepi ka Si Cikal lahir, nepi ka pangabutuh hirup tuluy undak teu kaladangan. Nepi ka manehna mutuskeun mantuan neangan duit, nepi ka karir kuring jeung manehna nerekel ngaluhuran. Nepi ka antukna sagala robah: pangasilan, tempat dumuk, gaya hirup, jeung cara mikir kuring duaan.

Enya, geus lila eta usum ngaliwatna. Anehna, salila ieu kuring teu ngarasa kaleungitan. Teu sadar, kuring geus ngaliwatkeun hiji usum nu pinuh ku madu pikeun hiji kahirupan nu pinuh ku samar-samar. Jeung jigana nepi ka iraha ge kuring moal sadar mun seug teu nempo manehna ayeuna, dikongko yang celemek, cakah-cikih nyayur lodeh bari riweuh ngajawab pananya Si Cikal. Gustiiiii...! Lila temen hate kuring jauh ti maranehna. Karek ayeuna kuring sadar, ngan maranehna banda kuring nu saestuna teh.

Reres dahar beurang nu pinuh ku kanimatan, barudak talibra. Kuring pahuleng-huleng duaan. Najan beuteung seubeuh, aneh pitunduheun teh asa ngajauhan. Teluh kejo teh teu matih keur kieu mah. Teuing saha nu ngamimitian, ujug-ujug kuring duaan uplek ngobrol. Mimitina ngeunaan musibah nu karandapan, apesna pamarentahan ayeuna nu ti mimiti jeneng teu weleh dikukuntit ku musibah galede, bras kana urusan kantor, nu kakara tea silidongengkeun kaayaan pagawean sewang-sewangan teh. Bras deui kana lalakon nu geus kaliwat. Tuluy mundur kana mangsa-mangsa endah nu kungsi karandapan. Asa jongjon, taya telepon nu krang-kring, taya semah nu datang, taya jangji lunch nu kudu dilakonan. Poe ieu, dunya asa nu kuring duaan. Hate kuring mimiti deui ngarasakeun geter-geter kanimatan nu lawas kapopohokeun.

Pasosore, barudak nyaring. Kuring jeung pamajikan paheula-heula muru Si Bungsu. Manehna ngamandian, kuring nungguan dina lawang kamar mandi bari nyenyekel anduk. Tuluy duaan ngadangdanan budak nu hantem ngeleg teterejelan. Si Cikal nu tos mandi di kamarna, nyampeurkeun milu ngeleg Si Bungsu. Atuh nu rek dibajuan teh beuki leueur bae. Antukna sarerea ager-ageran seuseurian.

Kabungah kuring sarerea, kapegat ku sora nu gogorowokan ti luar. Atuh paheula-heula tingberetek muru jandela. Ningali ka luar, geuning cai teh geus rada ngorotan, teu leb-leban teuing jiga isuk-isuk. Ti palebah buruan, aya parahu karet nu dieusian ku tentara duaan. Gogorowokan make megaphone ngabejaan yen manehna rek nulungan. Kabeh dititah nembongan tina jandela. Ti jandela imah hareupeun nu sarua diloteng katembong ronghok, tinggorowok, tinggarupay. Tentara tea ngabejaan rek ngaevakuasi masarakat ka tempat anyar. Kadenge nu tingcorowok ti unggal jandela loteng, marenta diheulakeun.

Kuring sili hpelong jeung pamajikan. Ret kana parahu karet tentara, ret ka imah-imah tatangga.

"Keun sina batur heula, urang mah persediaan seueur keneh, pan?" cekeng teh ka pamajikan.

"Muhun, keun nu sanes heula. Urang mah teu darurat teuing," pamajikan nyatujuan.

Nepi ka Magrib, parahu karet tentara paciweuh ngakutan korban caah. Kuring jeung pamajikan ngahurung-hurungkeun lilin teh, di luar paciweuh keneh. Kulawarga kuring mah geus dijangjian ku tentara rek diakut isukan.

Peuting dina remeng-remengna cahaya lilin jeung seahna cai caah, asa karasa romantisna. Geus lila tara babarengan jeung pamajikan dina kaayaan nu sakieu salsena. Kuring asa dibawa napak tilas ka mangsa lawas. Nataran deui geter-geter rasa nu lawas katunda dina gumuruhna Kota Jakarta. Poe ieu peuting ieu, poe jeung peuting nu pinuh ku kaajaiban. Kuring teu ngarasa keur meunang musibah gede nu bisa wae ngancam pati. Kuring teu ngarasa hiji menejer di pausahaan gede nu boga pamajikan ka desainer sohor. Tapi kuring, pamuda Cianjur nu boga pamajikan ka urang Sukabumi, nu keur ngararasakeun endahna rumah tangga. Raga kuring rasa kuring, karasa deukeutna jeung maranehna, banda kuring nu salila ieu dimomorekeun. Ras ka Rani, sekertaris geulis nu daek dikumaha bae, ras ka waiters-waiters geulis nu sok lelendean di bar jeung diskotik, ras ka mojang-mojang lenjang nu sok maturan di vila-vila, asa taya nu sabanding jeung nu ayeuna nyanding gigireun. Najan itu leuwih ngora leuwih geulis, tapi hate kuring tara milu bahe ka maranehna. Aya rasa kaduhung nu ngagugunung, naha panon batin teh bet telat beuntana.

Keur ukuran nu meunang musibah, sare teh asa tibra teuing. Mun pamajikan teu ngaguyah-guyah mah biheung jam sabaraha hudang teh.

"Urang Subuh berjamaah," cenah harewosna kana ceuli.

Subuh berjamaah? Geus sabaraha taun eta kabiasaan katunda dina hirup kuring? Basa ngorejat hudang, kuring asa lahir deui dina harewos asihna Mimih nu sok ngahudangkeun unggal Subuh. Baheula basa di lembur, basa Apa sok ngadagoan dina panto ngajak bareng ka masigit. Naha kuring bet ngalaman poho ka Mimih, ka Apa nu teu weleh amanat sangkan kuring teu ninggalkeun solat? Naha kuring bet ngalaman poho kana nimatna solat Subuh berjamaah?

Basa isukna kuring sakulawarga diangkut kana parahu karet, hate bet asa tinggaleun. Lain melang lain lebar ku imah mewah, tapi ngait kana kaajaiban nu karandapan salila sapoe sapeuting di jerona. Asa wegah ka luar ti dinya, balik deui ka alam mangkukna nu pinuh ku galura kota Jakarta. Naha bisa kuring balik deui jadi menejer pausahaan gede nu boga pamajikan ka desainer sohor langganan para artis? Basa neuteup roman pamajikan nu pinuh ku sorot bungah pedah rek leupas tina kepungan caah, hate bet rada ngareunteut. Naha bisa manehna salawasna ukur jadi mojang Sukabumi nu boga salaki ka pamuda Cianjur? (*)

---

Risnawati